Stokholm Üniversitesi
İskandinavya’nın batı kıyısında yaşayan insanlar 10 bin yıl önce ne yiyordu? Sakızda bulunan DNA dizilerinin yeni analizi, menüde geyik, alabalık ve fındıkların bulunduğunu ortaya çıkardı. Ancak bireylerden birinin ciddi diş problemleri olduğu da ortaya çıktı.
GOTHENBORG’UN KUZEYİNDE BULUNDU
Yaklaşık 9.700 yıl önce, bir grup insan İskandinavya’nın batı kıyısında, bugünkü Göteborg şehrinin kuzeyinde kamp kurdu. Balık tuttu, avlandı ve yiyecek kaynaklarını topladı. Ve hem erkek hem de kadın gençlerden bazıları fındık, alabalık ve geyik yedikten sonra bir tür yapıştırıcı üretmek için reçineyi çiğnediler. Gençlerden biri, önemli bir ‘periodontitis’ (diş ve kemik kaybına yol açabilen ciddi diş eti enfeksiyonu) vakası nedeniyle geyik eti çiğnemek ve reçine çiğneyerek tutkal yapmakta zorluk çekiyordu.
Bunu biliyoruz çünkü uluslararası bir araştırma grubu bir süredir Huseby Klev kazı alanında bulunan çiğnenmiş reçine üzerinde araştırma yapıyor. Mezolitik sakız üzerindeki metagenomik çalışmayı koordine eden Mersin Üniversitesi Biyoteknoloji Bölümü’nden Prof. Emrah Kırdök, “Huseby-Klev’de bulunan çiğnenmiş sakızda çok sayıda DNA dizisi bulunuyor ve biz burada hem ‘periodontitis’ ile bağlantılı olduğunu bildiğimiz bakterileri, hem de daha önce çiğnenmiş bitki ve hayvanlardan alınan DNA’yı bulduk” diyor. Emrah Kırdök, Stockholm Üniversitesi Arkeoloji ve Klasik Çalışmalar Bölümü’nde doktorasını tamamladıktan sonra bu materyali incelemeye başladı; Öte yandan araştırmalar o zamandan beri büyük ölçüde genişledi.
Orust adasındaki Huseby Klev kazı alanı ilk kez 30 yıl önce kazılmıştı. Çiğnenmiş reçine, yaklaşık 9.700 yıl öncesine tarihlenen bir yığının içinde taş alet kalıntılarıyla birlikte bulundu. Taş aletler ayrıca Mezolitik bir tarihsel döneme işaret ediyordu. Huseby Klev’de bulunan çiğnenmiş reçine, daha önce üç kişiden kalan insan genetik bilgilerini içeren bir çalışmaya konu olmuş, materyal üzerinde bulunan insan dışı DNA kalıntılarının sonuçları da incelenerek yayınlanmıştı.
AVCI-TOPLAYICI KÜMESİNİN PORTRESİ OLARAK
Stockholm Üniversitesi ile İsveç Doğa Tarihi Müzesi’nin ortak girişimi olan Paleogenetik Merkezi’nden Profesör Anders Götherström, bu araştırmanın dahil olduğu projenin yöneticisidir. “Bu buluntu, İskandinavya’nın batı kıyısında yaşayan küçük bir avcı-toplayıcı grubunun yaşamına dair bir anlık görüntü sağlıyor. Bu bana şaşırtıcı geliyor, beslenmenin Taş Devri ile ne tür bağlantılara sahip olduğunu bulmaya yönelik köklü başka yöntemler de var; Ancak en az bir tanesinde ciddi diş sorunları bulunan bu gençlerin, 9 bin 700 yıl önce İskandinavya’nın batı kıyısında geyik, alabalık ve fındık yediklerini biliyoruz.”
Araştırma makalesi ‘Scientific Reports’ dergisinde yayımlandı.
Orijinal makale Stockholm Üniversitesi web sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
